Saturday, 25 January 2014

Bible Study: CHANCHINTHA LEIA PAULA LAWMNA (I Timothe 1:12-20)

                                       -Rev.Rosung Sinate
“ Pathien lunginsietna chanchintha chun chun sin a thaw takzet a nih ti tarlangtu thatak chu Paula hringnun hi a nih. Paula chanchin ei tiem pha hin Pathien lunginsietna le a sandamna thilthawtheina makzie ei hrietchieng thei a nih. “
  
 Paula’n Pathien kuoma lawmthu a hril tawp thei nawna san ni rawp hlak chu Pathien zangaina le lunginsietna leia sandamna a chang chau ni lova rawngbawltua a ruot lei hi a nih. Hieng thumal pahni, “zangaina” ti le “lunginsietna” tihai hin umzie inthuktak annei ve ve a. Paula chun Krista a hriet nawh a, a awi naw bawk a. Chu chau chu ni lovin Krista awitu, Lama mihai suknawmnatu, thattu hiel khawm a nih. Chuonga Krista ringtuhai chunga nunrawng taka a um lai khawm chun Pathienin a hrem el nawh a, a suol ang huin a thungrul ve nawh a, zangai takin a hla hram hram pei a nih. Paula chunga hin Pathien za a ngai chau khawm an nawh a, ‘a lunginsietna’ a suklang zing a nih. Hi taka “lunginsietna” ti hi ‘phulo hmangaina’ ei ti ang hi a nih. Sikula zirtirtuhaiin an naupang hai examnaa pass zo lohai lunginsietna mark (Grace mark) an pek belsaa anin pass tir ang an nawh a. Zirtirtuhai chun lunginsietna mark an pekhai chu examnaa pass vâng dâm, nungchang tha le kai taima dam, damnaw leia tlingzo naw deu dâm anni hlak a. Paula ruok hi chu chuong ang chu a ni ve nawh a. Kohran (Krista taksa) a sawisak a, ringtuhai a kal a, Pathien kal zawnga thil a thaw zing lai khawm nisien Pathien lunginsietna zara sandamin a um a, a rawngbawltu dingin a thlang/ruot tawp el a nih.
    Chuleiin, Paula hin Krista rawngbawltu ni ding chun tlaklo le tling loin inngai sien khawm, Pathienin tling le ringumah ngaiin a rawngbawltu dingin a ruot el hi lawm hril thei ruol loin a lawm a, Pathien lunginsietna chu ringna le Krista Isu  hmangainain a luongliem niin a hril a nih.
“ Krista Isu mi suolhai sandam dingin khawvela hin a hung ti thu hi chanchintha tluontling a huop vawng a nih. Sandamna thilthawtheinain a huop senglo khawpa misuol an um ngai nawh. Isu Krista chu khawvela umdan tha min entir le min chuktir ding le mi neka tha lema um dinga mi cho ding ringawta hung a ni nawh a, sandamna, chatuon hringna mi pe dinga hung a ni lem. (I Timothe 1:15-16)
Paula hin misuolhai laia a suol tak angin a’n hril a,Pathien lunginsietna a hriet zuol po leh a suolzie an hrietchieng zuol pei a nih. Kristien hringnun chu inngaitlawmna le lawmnain a pâr suok hlak a nih. Hieng lâwm lâwma Pathien zangaina le lunginsietna Paula chunga an lang hi mi tam takin Pathien an la hung awi theina dinga suklangna a nih.
   
Paula’n a chunga Pathien zangaina ropuizie le a lunginsietna nasat ziehai a hei ngaituoin mi suoltak khawma sandamna a chang chau  ni loin a rawngbawltua a hang ruot el dâm a hang hriet hin Pathien inpâk le chawimawiin, “Laltak chatuona um, se theilo, hmu theilo Pathien tak chau chu chatuona chawimawi le ropuiin um raw se. Amen” tiin a khek suok a nih. Pathienin inlalna, chatuon mi nina suol le se theilo a ni zie le hmu thei a ni naw zie, ama chau chu Pathien indik tak ani zie a puong suok a nih. Eini khawm ei chunga Pathien zangaina le a lunginsietna nasatzie ei ngaituo chângin Pathien chawimawiin ei khêk suok hlak am?
  
 Timothe hi upahaiin a chunga kut innghata rawngbawl dinga an sietum lai khan mi thenkhatin a thilpêk le hratna thuhai an lo hril a. Hi thu hin Timothe hi a rawngbawl sung po po a sukhrat niin an lang a. Chuong thilpêk le hrâtna hmang chun rawng a bawl a. Krista a ringna chu chel tlatin sie le tha hrietna inthiengtak chu pawm tlat dingin Paula’n an fui thar a nih. Mi tamtak chun sie le tha hrietna intheingtak hi ngaithain an phûrna le châk zâwng tieng an fe leiin ringna indiktak chu an fe kawisan hlak a nih. Chu hai lai chun Humenai le Alexander khawm an thang ve a nih. Sie le tha hrietna intheintak hi ei ngaitha chun ei lungril a ngar deu deu a, a tâwpa lem chu suol le tha khawm thlier theilo khawpin ei chawlawl thei a nih.
Pathien le ei lêng hmunkhat hin ei sie le tha inthieng takah Pathienin a mi biek hlak a, a suol le a tha, an dik le an diknaw a mi hril hlak. Ei sie le tha hrietna inthiengtak anga thil ei thaw pei hin ei ngaituona a  fie deu deu hlak a nih.
Alexander le Humenai hai hi Pathien hrilsietnaw an inchûk theina dingin Paula’n “Setan ka pêk”tiin a hril a. Hi taka “Setan ka pêk” ti hi Kohran inpâwlkhawmnaa inthawka bân tina a nih. Tulai kohranin Dân bawsiehai dân puoah ei sie ang hi a nih. Hieng ang thununna hi an pil sawngna dinga hremna a ni nawh a, an suksuolna sim a, an insiemthat theina dinga kohranin thununna a pêk thei insângtak chu a nih. Tulaia kohranin thunnuna dân a neihai hi ei ngaitha naw ding a nih.

26th January 2014, ChancinthaVar News

Editorial:

                                        BEISEINA

    Mihriem hringnun hi nitin el hin “beiseina” hin a mi thuoi vel a, chu beiseina ngei el chu hmatieng ke min pen tirtu ngei el chu a lo nih. Beiseina neilo chun  hmatieng ke ei pen hrat ding angin a hrat thei ngai nawh , ama hringnun ngei khawm suksiet a nuom hiel hlak, in sukhlum hiel nuomna lungril khawm a hung hring suok hlak bawk.
 
Chuong ang bawk chun Kohran hai hin hmatieng a ke ei pen hrat theina dinga ei beiseina innghatna chu Kohran Thuoitu hai hi an nih. Kohran mipui hai beiseina ang Thuoitu hai hin an phak naw chun thil pawi tak ni ngei a tih. Chu Beiseina ngei el chu thuoitu haiin ei mipui hai ei siem pek naw chun, ei kohran chu ei thiek ning a tih. Kohran mipui hai endawng thuoitu ei lo nita el thei bawk. Mi thenkhat chun “kan kohran tnuoitu hai entawn tlak ani nawh” an ti hlak, chuong ang mi hai chun beiseina ding an Kohran haiin an hmu nawh tina anih. chuong nilo ding chun Thuoitu hai hi fimkhur takin hmatien ke pen pei ei tiu.
 
Kohran mipui hai khawmin Beiseina an mi siempek chun, chu ei beiseina kawnga chun lawm ei tiu, chu beiseina ngei el chu ei dam khawsuok na ding a sirbi pawimaw em em el chu a nih.

Chachin Lawrkhawm

*    Pu Lalbelsa hai chun tulai hin an in thar rawng nalna an nei mek a, hun sawt naw te hnunga an hluo ta ding thu ei lo dawng.

*    Zanita inthawk ta khan NSSU Tuithaphai Presbytery Conference chu Saikawt ‘N’ ah nei mêk ania. Zani zân khan department thenkhat hai chun inruolsiekna hun an lo nei tah a, vawisun khawm hin la nei sunzawm nawk an tih.

*    Saidan Pastor Biel awptu pastor ding, Pastor.Thangroliana le a sung hai chun liemtah Nilaini khan Kwarter anlo hung hluo tah. Ei pastor thar hi Pherzawl anthawka hi lai hmuna hung transfer a nih.

*    Pu.Peter Lalditsak le Pro- Pastor Ramsiemthar Joute hai chun hung tlung ding thawlenni hin an Posting na ding hmun lo pan tang an tih. Pro-pastor Ramsiemthar hi Phuaibuang, Mizoram ah posting a ta, Pu.Peter Tryte ruok hi chu Tripura Mission Field sunga um, Kisong Standard School ah thawk ding ti a nih. Tawngtaina'n hre tlat hlak ei tiu.

*    Vawisun Sunde skul subject lak zo ani char hin, I Samuel 1-3 sung Test exam nei ning a tih.

*    Pu. Chalkung Nu le Upa Lalhminglien Nu hai khawm tulai hin taksa bawrsawmna in a tlak buok mek a, ei tawngtaina hai a san ei tiu.

*    Tv.Mathew chu Upa Evan John Camp neina hnuoia Umrangsuo, Assam ah Counsellor dingin Ningani khan a lo liem suk ve ti thu eilo dawng. Camp hlawtlintak an hmang ngei ei beisei pui.

Monday, 20 January 2014

Ringna Le Sandamna

                                                 - V.L Ringa

Ringna ei ti hi iem ana ei ti chun, ringna chu hrietna leiin a hung um a hrietna chu Isu Krista leiin a hung um a nih tiin ei hmu a nih.Unauhai ringna van kai na ding a ei hmang ding chun Isu inhriettirna ngei a ngai a nih ti chu a mi suklang peka chu chau chu nilovin Hebrai 11:1 a chun “Ringna hi thil beisei hai um ngeia hrietna, thil hmu lo hai hrietchieng na a nih” tiin ami hril bawka, chuleiin ringna chun thil hmu theilo hai khawm min hriet chieng tir tu Sandamna khawm min hriet chieng tir tu ana, chu baka Ephesi 2:8 a “Ringna leia lungsietna  leia sandam in ni si a.,chu khawm chu nangni a inthawka suok ani nawh a,Pathien thil pek a nih.Thilthaw lei ani nawh,chuong naw chun mi in suong rawi an ti, thil tha thaw dinga Isu Krista a chun siema uma, ama kut suok ei ni si a,chu thil tha thaw chu ei um na dingin Pathien in a buotsai lawk a nih”
  
 Khieng a chunga ei Bible suklang a inthawkin Ringna chu iem ana? ti ei hriet fie ta, ei beisei ta a.Ringna chu Isu inhriettirna, Isu thlarau a nih ti ei hmu a.Chu leiin unau ditak hai Ringna ei ti hi mi tamtak in ei hriet nawh leiin ei thawsuol rawp chu a nih.Ei lungrila Sandam ei in ring na hi chu a chang le ei ring hlel nawka,Piengthara  In ngai si.thilsuol ei thaw nawk a,mi Piengthar chu Tirko Paula chun”Ei ni chu hnungtawl pawla mi ei ni nawh a, hma tieng fe pei pawla mi ei nih”a mi ti pek a nih.Piengthar ei ti hi Piengnawk ti na a ni a,Setan thla ei nina a inthawk,Isu Krista a Pieng nawk ding a ni chu. Ngai ta u Pa in ami hmangaina chu ava nasa de,Pathien naua hai amin buk ta chu ti e hmu ang tak hin,nang le kei a hratna thang ve lo thilthaw lei ni bawk lovin, Isu thina le a tho nawkna leia thiem min chang tir in Lalpa’n van kai dingin ami siem ta ani lem.
   
Ei theina thang lovin Lalpa’n nauva amin buka,nauin ami siem ani ti hi lo hrie hram hram ei tieu aw ....! Hrilna kawnga hma ei sawn a,Hrietna le Ringna a chu hma ei sawn thei si nawh a nih.Chuleiin khi a chunga ei Bible tarlang hai khi hmangin Lalpa’n Ringna le Sandamna ei hriet fie thei na dingin Lalpa’n ei rengin tiemtu hai po po mal mi sawm pek raw sen. Amen!

Hla : A THA IE! KA THLARAU TA DINGIN A THA IE! ti hih!

               Hla :  A THA IE! KA THLARAU TA DINGIN A THA IE! ti hih!
                                               - Charles Lalenglien

    
Hla phuok eiti hih vawikhat phur hluta phuoktu haiin an phuok/ziek dawk el hi ni naw tawp a tih. Vawikhat phur a ziek dawk thei el mi lo um hlak de hai sien khawm, an hla phuok hai chu Kristien hla hring tak tak, ringtu nun thuoitu le kei har tu ni phak kher naw nih. Min hla anlo phuok hai hi harsatna le lungaina annawleh lawmna tupui sunga pil vang vanga chu ngirrhmun anthawka Pathien pawlna dawnga an zieksuok hlak ni ngei a tih. Chuongang ngirhmun lo pal ve tu chu khi a chunga ei hla tarlang, zieksuoktu pa khi ni ve ngei a tih.
    Hi hla “A tha ie” ti hi ei hriet deu vawng ring a um. Kumkhat lai khan nupui pawl haiin inruolsiekna hla a hmangin an inchuk mup mup kha  ania.
     Hi hla hung suok dan hi tawite in hang tarlang ei tih. “A tha ie, Ka thlarau tadingin a tha ie” ti hla  hi a phuoktu Horatio Spafford hringnun vangduoi thlaktak anthawka zieksuok ania.
   
 Horatio Spafford hi lawyer thaw hlawk tak el, Chicago khawpuia hmun le hmang neia, farm tha tak neia khawsa a nih. Kum 1871 khan Chicago rama chun kangmei nasa takin a suok a, Great Chicago Fire tia hming anin buk hiel chun a in le huon hai po po chu kang fai pek vawngin, harsatna nasatak an tlun pek tah a, a tadinga tlaksietna le tlakramna ani tawp a nih. Chuonga harsatna nasataka atlak buok hnung chun intungding nawk tuma sumdawngna tieng a hei bei nawk le, kum 1873 chun a ram economy siet luot leiin a sumdawng tumna tieng chu a hlawsam nawk ta peia. Chuphingleh a nuhmei Anna le a nau nuhmei pali hai le Europe khawpui tieng inzin dingin SS Ville du Havre lawng ticket chu lain anin singsa a. Fe el dinga anin singsa mek lai chun Horatio chu kangmei suok leia thil thenkhat khat hai sukfel ding la um leiin a fe el theinaw ding leiin, a nuhmei le nau nuhmei pali hai chu lo fe hmasa lem el dingin an rel tah a. Chu lawng chu Atlantic tuipui chunga anin tawl lai mek in vangduoi thlak takin lawng dang Loch Earn le in suk tuo in a pil ta a nih. Horatio nau nuhmei pali hai chu tui a chun an thla hlum vawng a , a nuhmei chauh chu an sanhim hman a. A nuhmei Anna chu Europe ram a tlung hnung chun thalvai takin a pasal Horatio kuoma chun thirhrui (telegram) “Saved alone” (Ka khat chaua sanhim ka nih) ti chu a hung thawn a nih!
   
 Horatio chu a nuhmei, a nau nuhmei pali haiin Europe pana an fe laia an thisan tuorna em ema um chu hmu dingin Atlantic tuipui chu hraw in lawngin a fe ve ta a. A nau nuhmei hai lawng tuoksiet tuokna hmun, a hmangai em em hai hringna an chan na hmun ngei an hang  phak chun hi hla thu hi Pathien thlamuongna maktak dawngin a zieksuok tah a nih..
    “ Thlamuongna’n tupui angin a mi chim a
    Lungngaina tupui fawn laiin,
    Ka tadinga i buotsai thil iengkim chu
    A tha ie, ka thlarau tadingin.....
    Setanin min huolin thlemna hung sien khawm
    Hrietchiengna hin mi thunun sien
    Thangpui ngaia ka lo um in Krista chun
    A thisen in amin tlan suok ta....”
Hi hnung hin Spafford hai nupa hin nau pathum an nei nawk a. Chulaia an naupasal neisun Horatio Goertner Spafford chu kum 4 mi chau ani in ‘scarlet fever”(natna chi khat) leiin a thisan nawk ta rawp a! Vangduoinaa sip el an nih!,ti thei a nih. Hi hnungtieng hin Israel tieng anin pem nawk, Jerusalem khawpui lai gruop pakhat, mirethei hai thangpuina sin thawtu ding American Colony ti anin din a, rawngbawlna sin anla thawpei a nih.
    Tiemtu dittak, i in le lo po po chan vawng la, i thilthawna taphawta hlawsam nawk pei la, chu zoa i nau hai po po chan nawk vawng la, chu ngirhmun a chun Pathien ah lawmin “ A Tha ie, a tha ie..ka thlarau tadingin” la ti thei i tim??? In ngaituo rawh!


TECHNOLOGY LE KOHRAN HAI

          TECHNOLOGY LE KOHRAN HAI

   
Ei ram inthang duong mêk a hin nitin el in Technology in ami sawi tah a. Fena tieng tieng Technology hnu hma ei hmu in, ei hriet a, ami chîm in, ei hringnun a hin hmun pawimaw tak tak a khuor dêr chu ani tah zing a.
   
Technology ra nitin nuna ei hmang tlang lawn chu hieng mobile phones, TV, computer, internet, keyboard, mixer, PA system le chi dang dang hai hi annia. Hieng thil hai hi tuta ei khawvel fe mêk a hin anni hai thang lo chun a "Bu kim lo" ang ni tang a tih.
   
Technology hin ei ram le nun phung hai a rûn mek ta ang bawk hin, kohran rama khawm a mi rûn mêk anta a, hmang thiem dinga infui tuo le hmang thiem tum hi thil pawimaw tak chu a hung ni tah. Thil hrim hrim hin a thatna le a thatnawna annei hlak, anlo ti ang bawkin technology khawm hin thatna le thatnawna hai chu nei ve ve'ng a tih. Mobile phones hai hi a hmangna ding indik taka hmang ani chun a tangkai êm êm a, amiruokchu a hmangna indikloa hmang ruok chun mi suksie thei tak a nih. Biekin sunga inkhawm laia hmet, mi thuhril le hlasak laia ringtones in ring tawk taka hungin ring ti hai dâm hi a mawi naw hle a, hieng thu a dâm hin fimkhur taka hmang hlak a pawimaw. Sound system ei nei hai dâm hi, mawi taka enkawla, "rimawi" insuo neka "risie" in siem tir lo hi tum tlat hlak nisien a tha hmel. Tulaia ei thalai hai lungril la êm êm tu chu Internet hi a lo ni tah a. Ei khawsung thalai mi 100 têl hai chun, internet hmang dân ei hriet tah. Internet hmanga Facebook, Whatsapp, Line, etc hai dâm hi nu le pa hai chun an hung hriet phak bêk tanaw a. Khawvel hmuntin hmun tanga mit khap kâr choa, thu,milim, hla inthawn theina anni nih. Hieng thil hai hi ei khap le ei sukbo thei ani nawh a, Pathien dit zawng taka hmang chun thil tangkai le hlawk tak anni lem ding a nih.

HNAM TIN HAI KUOMAH CHANCHINTHA HRIL

                Mi thenkhat chun ‘Chanchintha hi Khawvel popo hai lai hril ani tah’ tiin an hril hlak, sienkhawm Kristien hai hmabak hi a lan kho hle a nih.
         
 Khawvel a Chanchintha hrilna kawnga thaw hlawk le ringtlak tak hai laia mi Joshua Project- in a tarlang danin  khawvela sakhuo lien zuol hieng; Hindu, Buddhist, le Muslim zuitu zaah 86(86%) hai chun Kristien hai inchuktirna hi an la hrietnaw hrim hrim a nih! Joshua Project chun khawvel a hin hnam  dang dang 16,600 vel um angin an sut a (mission pawl dang dang hai sut dan le chu an ang vawng chuong nawh).
          Hnam dang dang hai laia Chanchintha la dawng  tlawmna ram (least reached/ unreached) Zaah 2(2%) neka tlawm Kristien um na hnam 2900 an la um bawk! Kum 2001 intiempuia khan,  Khawvel a mihriem thlukledingawn 6.9 vel an um a, Chanchintha la hre ve lo hi thlukledingawn 2.84 vel zet an um a, chu chu khawvel mihriem a inthawk a sut chun zaah 41.2 (41.2%) a tling phak a nih.
    
Mission tieng pang a thawhlawk ve pawl tak ‘Operation World’ in a suklang dan in India ram a hin hnam dang dang 2,533 zet ei um a, chuong hai laia hnam 2,223 hai chu Chanchintha la dawng lo an nih, India rama hin Kristien zaah 3(3%) vel cho ei la um a nih, hieng lai huna zaah 3 ti khawm hi tu hin a tlahnuoi taa hril a nih.
          
Chu el khawm chu ala ni nawh, Khawvel ram 14 hai chu Kristien zaah 1(1%)  neka tlawm umna a la ni a, ram 23 chu zaah 5 (5%) neka tlawm Kristien umna a la ni bawk, hieng ang ani mek lai hin  Khawvel hmun dang dang Missionary sawm-ah pakhat hai chun Chanchintha la hre ve lo(unreached) hai lai rawng an bawl a, a dang sawm-ah pakuo hai ruok chu a hminga Kristien (nominal) hai lai rawng an bawl thung.
          
Khawvel  hi a ram ang zawng chun Kristien umnaw der na chu a um ta nawh, chu ruol ruolin, Isu hming ringawt khawm la hrelo hnam antam em em anih, 10/40 window-ah hin Thlukledingawn 1.6 zet hai chun Lal Isu hming hrietna ding hun remchang vawikhat khawm an la nei nawh!  Khawvel a hin Chanchintha , Isu Krista Chanchin la hre ve lo hi an va tam ngei! Sui mi hai sui dan chun Lal Isu hrelo in nitin mi Maktaduoi 26 ve an boral/thi a nih an tih! Nang le kei hin hnamtin hai kuomah Chanchintha hril kim a ni thei na dingin mawphurna ei nei a nih. Chanchintha hril darna kawnga hin thang la nasa nawk zuol ei tiu.
  

  "Tui far khat le thing her khat hai hi varam sum ah an chang thei sia" ti hi theinghil loin, luongsuok ei tiu...   

Sipai chunga Pathien ringumna Chanchin

                                         - Inlettu ; Charles Lalenglien 

Sipai pakhat Kristien tha taluo el, a ruolhaiin zu anin rui bur bur khawma inrui ve ngailo, a sina ringum em em, iengtiklai khawma a Bible chite pai zing le tawngtai taima em em el hi a um a.
 
A ruolhai chu Pathien hrelo anni leiin, Pathien an hrilsiet hne thei em em a, chupa chu a lungril a na thei em em a, a mitthli a tla rawp hlak.
    
A ruolhai chun an nghawk em em a " Pathien a um tak tak nawh, i damsung tawite hi inhawi i ti thei ang takin hmang rawh" dam an ti pek hlak.
    
A chang le a ringum em lei chun an sin an thaw that naw chang dam hin "Thil indik annaw ie, Pathien rem ti zawng an naw ie" tiin
an hotu hai a hril hlak a, an nghawk thei em em hlak. Chun zana hin inringtakin Pathien kuoma tawngtaiin a tap ruoi ruoi hlak a, an nghawk  thei khawp el a. Vawikhat chu an Captain pa kuoma hi sipai pa um dan hai hi an report tah a. An captain pa khawm hi Pathien um ringlo mi le Kristien hai hmu pei naw em em hlak tu ania, chuonga a kuoma an hang hril phing chun hi mipa chung a hin a lungni tanaw hle el a nih.
    
Nikhat chu an assembly na hmun a sipai Kristien tha pa chu a ko dawk a, jeep chabi hi a pek a " Kha jeep chabi hi la la, khal raw le" a ti ta a. " Pu , khal chu ka nuom khawp el, anachu lunginsiet takin mi ngaidam rawh, motor ka khal thiem naw nih" tiin chu pa chun an Captain pa chu a dawn a.
" Kan Pathien chun iengkim a thawthei i ti ani nawm a nih? A thangpuina hni tala, i Pathien chu a um tak tak am lo ensin ei ti leh" deusaw tak hin a hung tia, a ruol le pai midang Pathien hrelo hai khawm chun anloin nuisan vel a. Chuphingleh, chu pa chu lungril le titakzeta tawngtai pum zingin Jeep umna tieng chu a pan a, a hang sukhring a, a khal ta a. A khal thiem naw em em lei chun a hma a thingkung chu a baw ta chawr el a. Chu pa chu a lungril chu a na em em a, a tap zawi zawi a, "Lalpa i kuomtieng mihai ka hung thuoi theina ding hun remchang tha tak ah i mi suk muolpho el maw? Ka va hrietthiem naw de aw!" tiin lungrilna tak pum chun a ti a.
    Rinum titak le inzak tak pum chun jeep anthawk chun a suok a. Anachu,ama pan chun an Captain chu mitthli tla zawi zawi hin a hung tlan phei a, a bul a hung tlung chun a dingthathuon a, "Mi ngaidam rawh aw, lunginsiet takin. I Pathien ang hi ka biek ve nuom. Iengtinam ka biek thei ding?" an captain chun a ti ta el a.
"Pu ka Pathien chun amin phatsan annawm, ka accident hiel hih" tiin sipai chun a lo dawn a.
"E, a phatsan naw reng reng che annawm. I Pathien hi a um ngei a nih, thilthawthei tak ani hih, lunginsiet takin i Pathien hi ka Pathien dingin ka biek nuom ve, mi thangpui hram rawh"an captain chun tap zawi zawi chun a hung ti nawk a.
Chu pa chun a hrietthiem naw in mak a ti em em a, " Pu, ieng am ka Pathienin thilmak a thaw chu??" tiin an dawn ta phawng a.
" Saw jeep saw accident zo hlim, workshop a an la siem lai ania, tukhawm sawn jeep ah sawn a khawl(engine) pakhat khawm a um naw an nawm, chu el chau khawm chu niloin petrol farkhat khawm a um nawh" an Captain chun a ti ta el a.

" I lungril popovin LALPA chu ring la, nangma hrietnaa chun innghat naw rawh. I lampui hai popo ama inhriettir la, ama'n i lampuihai chu suktluong a tih"
                   THUVARHAI 3:5-6

INNGAITUO RAWH LEH

                                                       -Lalramhmachhuana
   
    Ei rama ringtu, Pathien mi inti tamtak hai hin, tuorna ti le, tuo ra sik ti hi ei hriet hran tanaw a, ei thlir hran thiem bawk naw hi a pawi khawp el.
    
A hmasain tu ra sik ti hi hang hrilfie hmasa tum phawt ei tih, mani ngaidan in ei fe a, ei dit zawng le tisa chakna ang peia ei fe chun, a tawp a ei tu ra ei sik a,  ei tuor hrep hlak anih. Chuchu mi tamtakin  Pathienin tuorna ami pek am anih ei ti tlat hlak.
    
         Pa pakhat khawm hi a tlangval laiin a nun a uluk naw taluo a, a hma suol thaw ding a hmu taphawt chu a thaw pei hlak a. Chuongchun hun a fe pei a, chu pa chu vangnei thlak takin a hung piengthar  ta hlau a. An nupain an lawm khawp el a, chuongchun an sungkuo chu an hlim tlang pei din g amanih an ti laiin , an pa thiltha lo thaw , an nauhai an naupang laia an tu chu a hung rat a a le! An pa um dan thalo hai kha an nauhaia a hung inlangsuok ta a, an insung chu hremhmun te a hung nit a ringawt el a nih. (Gal. 6:8) “mani tisa tienga thetu chun mani tienga sietna chu sik a tih...”
    
  An nupa chun Pathien kuomah an tawngtai ta a, an nau hai suolna chu Pathien thu leia an tuorna am anih an ti tlat a. “Lalpa hiengang rinumna hi I thu anga i min tuortir leiin lawmthu kan hril che”, an ti a. A chang leh , “Kan nau hai suolna hi mi la hmang pek rawh”, an ti a. A tawpa lem chu Pathien kuomah an beidawng hiel ta a, an nau hai ta dinga tawngtai khawm an pei ta naw hiel a. An tu ra an siek reng reng an hriet ta nawh.
    
         Pathien kuomah sukre dingin hne hai sienkhawm, dawn chuong nawh nih. Chuong nek chun , an pa tu ra sik an nih ti in hrie in Pathien kuomah thupha chawiin, ngaidam inhni hai sienla, an thla sawng peia an thil suol thaw ra khaa um pei nawna dingin, Pathien thu in phuor hai sienla’ a fe sawng pei ding a hung re el ding anih. (Deu 5:9) “... Kei Lalpa i Pathien hi Pathien thikthusie, Pa hai khawhlona leia nauhai hrem hlak, ami theidatu hai chu suon thumna le suon lina chena hrem hlak.”
    
         Thenkhat chu chuong ang a thawlo in, Pathien an ngawka, an lung an suksena, an nun hluia an kir nawk hlak, Pathien mi, Pathien mi hriet an lo nit a si, Pathienin chuongang mi hai chu an lulul dan i zirin a vuok hlak.
   
    Tuorna reng reng chu a tawpa malsawmna lawmum tak a umzie hlak.  Tuorna eiti chu Pathien thu awi leia ei chunga harsatna hung tlung hlak hai hi an nih. Pathien thu ei awi lei a tlansan ding ei tlansan a, thaw ding ei thaw a, thawlo ding ei thaw naw hai khawm hi anih.
    
        
Ei Lalpa Isu Krista an hemde khan a changtieng pakhat a vawi tieng pakhat , an hemde dan le an kilna hmangruo hai an lang dan a chu an lang vawng a, nisienlakhawm, a laia ei Lalpa Isu kha chu Pa Pathien thu awi leia tuor ani a, a sira mi pahni hai ruok kha chu an suol leia tu ra sik an nih. Tura sik aum a, vuokna a um a, tuorna a um anih ti hi ei hriet chieng nuom a um takzet.

KA DELHI KHUOLZIN

                                               - Tv.Michael Lalsâmlien

October 20, 2013 khan ka hmu nuom êm êm, Hmar nau haiin dâr ang anlo sai New Delhi tieng vuongtheinaa vuong suokin ka lo liem suk a. Imphal Tulihal Airport anthawk Indigo Vuongtheinaa vuongin, vân chung sângah ka um lai chun ka veng ngaina chu a hung suok tan nghal tah a. Veng ngaitak zingin, Delhi chu hmu nuom zing bawkin Delhi Khawpui chu kan lo tlung nawk dêr tah. Vuongtheinaa inthawk ka hang suok zet chu, a lo lum khawp el a, "Mi hi iengtinam hi lai hmuna hin anlo zu khawsa thei am ani ding aw" ka ti lungril hle. Ka nauhaiin airport ah anmi hung tuoka, dam takin ka nauhai in ah chun tlungin ka hadam sawng sawng a..a lum êm leiin hung kir thei nawk nghal nisien ka ti lungril hman hiel a nih.

  Delhi mipui hai nunphung le chet dân hi mi hai hril el niloin, ka zu pal chie chu...a lo dang khawp el a. Zantieng bu an suong tanin, ka imu suokin ka zal tum a....an zal tum chauin zingkar bu ka suong nawk ta hlak. Delhi mipui hai hin ka chet dan hi "Invet" khawm anmi ti el theia,,amiruokchu kei khawmin "Anin vet ka ti ve khawp el, kawng khat tak ah" Mitin el khu zana che chie anna, a thatna lai khawm a um ning a tih, keikhawm ka zu ngo hman chu ani tie!!

          Delhi khawpui fe mana tiin ka nau hai hun awl in chân in khawlai leng ka rawt puia. Mitinin an hril huoi huoi hieng Taj Mahal, Kutub Minar, Lotus Temple, Red Fort, hai ka va hmu ve a ka lawmna an sang hle. Taj Mahal kan va fe ni chun Foreign mi hi an tam em em a, mak ve takin kei khawm vai thenkhat hai chun China/Thailand mi anmi lo sawn hiel a, thlalak dingin vawi tam anmi fiel nghe nghe a, chuong lai chun vai nunghak dâm an thang! A hmel sie deu kha chu ka hangin du pêk vêla, an hawi ve ang reng. Taj Mahal lût man hi foreign mi hai tadingin `700 ana, eini India mi hai tading chun `20 chauh a nih! Hi in mawi em em ka hang sir char anthawka ka ngaituona um chu mihriem le mihriem kara in hmangaina leia bawl ania, eini ringtu hai khawm Pathien mi hmangaina leiin van khawpui ah ei Taj Mahal ding ami lo bawlpekna hmun ei tlung pha a, a ropui ding zie hai ka ngaituo suok rum rum a..inhawi ka ti hle a nih. Chuonganin hmun dang dang ka fe na hmun hai khawm hi a lo ropuiin, an hawi hle a..,ka veng ngaina khawm a tlawm sawt am ani ding aw,,ka ti nuom hiel a nih.

           Hieng hai baka hin ICI Kohran hmun pawimaw BSSC khawm ka zu hmu a. Ei centre hi kan umna a inthawka a hlat dan chu Saidan anthawk Moirang chen ding ang hi ni mei a tih. Auto a fein `160 lai sengna a nih. Pathienni chang kan zun khawm hlaka, a biekin ah AC hai fit vawng ani leiin inkhawm a suk hawi hle. Zing inkhawm hi zantieng dar 3 in an tan hlaka, zan inkhawm ruok chu dar 9 in an tan cho hlak! Inkhawm tin zâtin thingpui le fakthei inhnik tak tak an sem zie a. Thawlawm an dawl chang hlak chu mi pakhatin `100/`500 chen dam anthaw hlaka,an che gorom biek hle eini laka chu!! An pek suok rawn bawka, anla hmu rawn pei ding chu ani khu!
    
           General Assembly in hmang ri dâm ka lo hriet kha chu, thang chak taluo in ami tur ut ut niin ka hriet. Kha khawmpui kha Delhi ICI KTP hai hung zuia hung thang ve ding mani aw ka tia chu...remchangnawna thenkhat leiin ka hung tanaw a, chan ropui hle ah kan ngai a nih. Christmas bêk chu venga hmang hmannaw kan lau hle leiin tarik 18 December khan "Delhi damtakin mangtha!" tiin kalo hung vuong tung nawk an tah. Veng ka hung suok chu "I va ngo tade aw!" anmi ti tawl sap sap a..."Ka Delhi Khuolzin" lei ani hih! tiin ka sâng let tawl pei tah a..!

Rapture Theory

                                                      - Pi. Lalneichên
         
Mithienghlim lawr a um ding, ti pawmtu ringtu hai lai thil hung tlung ding chung changa ngaidan chi hran hran aum a, chuong hai chu:
    1). Pre- Tribulation Rapture : Rinumna hun thim (Tribulation) hung tlung hma in mi thienghlim lawr a um ding ti ngaidan a nih. Kawng danga hril chun Sakawl sukdudana hun tlung hmain Isu’n ama ringtu hai boruoka a lak tung vawng ding, sakawl engto ding a um nawh tina a nih.
    2) Mid- Tribulation Rapture : Rinumna hun thim kum sari hun sunga, ISU KRISTA ringtu hai khawm a kum zatve (3a) hi  an la hmang ve ding a nih. Chu zo a sukdudana runpui tlung hma   kumthum le zatve dang hun tlung hma char in mithienghlim lawr um a tih ti ngaidan a nih,
    3) Pre-Wrath Rapture: Rinumna hun tawp hnai tieng Ringnawtu hai chunga Pathien lunginsenna (Wrath) ni bieka ngaiin, Ringtu hai chun hun rinum chanve neka sawt an paltlang ve tho ding a nih. Pathien lunginsenna leia hremna runpui a hung tlung hma charin mithienghlim lawr a um ding a nih.
    4) Post- Tribulation: Rinumna (Tribulation) zo a mithienghlim lawr a um chau ding ti ngaidan a nih. Ringtu hai chun rinumna hun pal tlang ve tho an ta, Nisienlakhawm Pathien humhimna chang an tih, Ringnawtu hai tuor ang em chu an tuor naw ding a nih.
    5) Partial- Rapture: Iengtika hung tlung ding ti khawm hril chuong lo in, Ringtu tha le Rawngbawltu taima le Pathien ta dinga mi ringum biekhai cho mithienghlim lawr a an thang ding a nih.
          
            Pre- Tribulation hi eini kohran  le mi tamlem hai pawm dan a nih, an dik ngei bawka, Bible hrildan le inmil tak chu a nih, an dik lei hin a hma a lo pawm ngailo hai khawma study na hung neiin an hung pawm pui ve pei a nih, khieng a hnuoi a point pahnina a inthawka panga na chen pawmtu hai ruok khi chu bo tieng hma an sawn pei a, asanchu Bible inchuktirna le inmil lo a ni lei ring a um. Hieng a ni lei hin eini hrechieng tu hai hin theitawp suo in ei ringna indiktak hi chel tlat in la chienglo hai lai hin hril hlak ei tiu.

Music Le Kohran (Editorial)

         MUSIC LE KOHRAN

    Tuta kar thar hun sung hi Tuithaphai Presbytery sunga khawtin haia MUSIC WEEK ei hmang ding ania. Eini khawm ei tuolsung kohran ah, Music Committee hai inrawina hnuoia ei hmang ding a nih. Music le Kohran ti thupui hmangin zan thum sung hin thuhril ngai thlakna, discussion le hla ngai thlakna hai ei nei ding a nih.
    Chanchintha eng in ei ram a hung el vara inthawka, tuchen hin ringtu Kohran hai laia thil pawimaw em em mi zem tlat tu chu MUSIC (RIMAWI) hi ania. Rimawi chi dang dang hai an um a. Hieng rimawi chitin reng hai hai hmanga ei Pathien hi inpak ding ei ni zie chu Sam ziektu chun namen loin an zawt a nih.
    Tienlai pi le pu hai, Chanchintha an hriet hma daia inthawk hin anni tawka Rimawi chitin reng hai an nei ve hlak. Chuong laia Rimawi tumna pakhat chu KHUONG khawm hi a nih, amiruokchu chuong hunlai chun hlim hlawp chenna le Zu dawnna hmuna hai Khuong chu an hmang lem hlak. Kum 1910 a Chanchin Tha in ei ram a hung elvar hnung chun, Pathien sinthawna nasatakin a ram phekin an dawnga, Rimawi hmanga Pathien inpakna chu hmuntina hai a tlung a, Kristien thar hai chu thlarau thuoina dawng peiin vawisun hun chena ringtu nun chawm hlak zing hla hai hi an phuok suok uor uor, ti hai histawri anthawk ei hmu a. Zu hmun hlim hlawp chenna a Rimawi tumtu tak Khuong ngei khawm chu Pathien chawimawina a hung hmang talemin Biekin sunga hmun a hung chang talem a.
    Kohran hin Pathien thu khel ah a ngaipawimaw ding thil pawimaw laiah, music hi thang ve ngei a tih. Pathien inpakna hla hai dam hin ringtu lungril nasa takin a keihar hlak,  hieng ani zing lai hin ei ram changkang pei dungzuiin ei Music hai hi a hmang dan ei thiem hi a va pawimaw awm ngei, mi tam tak thu-ah an piengthar lai in mi dang tamtak hai chu Music hmangin an piengthar nawk thung, hieng ani lei hin thu le hla hai hi hmang kawp dan hi thiem atul hle dingin an lang, Thu ngaithla cho peia Music inhnik si lo chu a khingbai a ni el naw ding maw?

BU THAR (Editorial)

‘Bar’ thla eilo chuong kai nawk ta hin chu, ei thlan lum leia luong hlak chu ‘Bar’ chun a hung hruok fai tan a, hlimna ding le lawm ding hai a hung luong suok tan a,  Inchúklai hai meu khawm an kumkhat sinthaw ra hai  lawm el ta dingin hun in a hung phursuok pei a, chuong ang bawk chun, Himalaya tlang Vur thli hai chun Simthli  hung len del delin ei chengna ram India hi a hung thuoi tlung ta hlaka, a Khawmuol chu hung dei tannin thuom le bil hai a hung sukdanglam tan nawk der ta chu a nih.

     Thlasik Nisa suok ruolin a sur a sa le thlan phula ei sin thawna ra hai chu sik dingin Kohran le Mimal tin hai chu ei in thawk dawk sup sup a, tlawm te cawia ei lo haia ei fe suok pui hai chu suk pungtu le malsawmtu Pathien chun hun enkawl in, tamtak sik dingin a at lai zing hai le a vuo dinga inthawk suok pawl hai chu kawtthler hai hai chun ei in tuok sup sup el hi a ropui hle a nih, Hieng Bu hai hi Thlarau ta dinga Pathien ei mamaw ang charin ei Taksa ta ding a ei mamaw tak chu anih, Pathien bo in khawvel hi hmang inla chu i thlarau Phiengtam dingzie chu ngaingam ninaw nih, Chuongang  bawk in Bu hi lo um tan aw sien la chu i Taksa chu phieng tamin thi ngei a tih.  Vawisun huna Bu thar lawm na hunser ei hmang el hi lawm a um tak zet a nih. Ei Bu hai Van ruotui, thli, Lum le dei a hun pei hung enkawltu ei Pathien kuomah lawm thu hril hi ei thaw makmaw chu a nin.

Bu thar hai ei hril lai zinga ngaituona siemtu chu Kohran bu vuok hi a nih. Kohran tinin ei Saidan khawsung bu hai chu vuok insieka eiin suk hmu pha a, ei Krismas sengso ding ami lo sawk zángkhai tawl hle hi thil lawmum a nih. Chuel khela, kum liemta haia Bu vuok le Zu dawn ti hlak kha a hung bo deu deu ta leiin, Kohran hin khawtlang a lo va siemtha thei ngei el de aw tina lungril a piengnaw thei nawh.

WCC IN CHANCHINTHA A TLUKSAN DAN TLANGPUI

                  WCC IN CHANCHINTHA A TLUKSAN DAN TLANGPUI

World Council of Churches(WCC)  hi a tir chun ringnawtu hai lai a chanchin tha hril dar chu an thupui tak a nih, chu chanchin tha hril dar chu an invawi leiin chu chanchin hrildarna dingin ‘ecumenical movement’ ti khawm an hung hmusuok hiel a nih. Sienkhawm a khuhnung a chun hrat lem a WCC chu a fe peina ding beisei in Kristien Kohran chau chu dittawk lo in, Khawvel a Sakhuo popo hai chu inruolkhai thei ding zawng chun hmalak tan ani a, Chuongang a a fe pei lei chun tuhin chu chanchintha hrildar nekin Khawvel inpumkhat dan ding lampui ngaituo chu le chiemawina cho chu an sin ropuitak chu a hung nit a anih.
 WCC hi thil thatak anga la ngai hai ta ding chun hriet chieng a tul hle a nih, Asan chu WCC hi Kristien hai chau inpawl tlangna anga ngai dam ei la um leiin, Chanchin tha puongdarna lienlem amanih an la tia, sienkhawm hieng ang hi ani ta nawh.
       A pakhatna chu: WCC in ‘ringna’ a ti hin Kristien hai Pathien Isu chau an in kawktir ta nawh;min tlun theitu anih ti he an fe pel dei an tah, WCC inkhawmpui lien(Assembly) hai reng renga Kristien thuoitu lien hai chau an thang tan aw a, Sakhuo dang thuoitu hai khawm an thang ve pei an tah, mi thahnem ngai hai chun WCC platform hi Chanchin tha puongdarna dingin hmang tum hai sienkhawm, zalentaka hril na remchang an hmu phak ta nawh.
       A Pahnina chu: WCC hin a hming chun ‘Commission on World Mission & Evangelism’ an la nei ve ngei a, Hi hin Chanchintha puongdarna tieng a tinzawn ta nawh, Sakhuo dang a khawm Sandamna  um ve tho angin a ngai tlat leiin khawlai hmun khawm hi ramthim tia hril ding biek an nei chuong nawh. Ramthim a um ta sin aw chun tu hai ta ding khawmin ramthim invawia missionary intir suok zawnga hmalakna san ding a um tan aw anih.
       A pathumna chu: WCC chun ‘mi popo sandam tah’  vawng angin an ngai. Hi hi thil thar khawm ni loin, Liberal theology pangngai a nih. Raymon Fung WCC Evangelism Secretary chun Isu Krista la hrenaw hai khawm Kristien vawng ania, biekina inkhawm ve naw hai sienkhawm , mi popo sandam anih ti a hril suok ve a nih, Pathien um ringlo hai (atheist), milim be pawl hai khawm sandam vawng taa a ngai, Denmark rama ‘Council of Inter- Church  Relations of the Evangelical – Lutheran Church in Denmark’ hmaa Fung chun Denmark ram mipui hai chu ringtu hai, ringnawtu hai, Sakhaw mi nilo hai khawm nisien, KRISTIEN anga ngai vawng ding ani thu a hril.
       Thukharna: Ipumkhatna dinga WCC in a hma lak dan hi a tirin Pathien thu le in hme hle sienkhawm Tu ruok hin chu HLEMTU Setan chun thiemtak in dam te te in Chanchintha chu a suk chiai pek zo ta anih. Ei Bible chun Ringnawtu hai le ringkawl bat hmun khat dingin amin chuok tir nawh a, Ringtu hai chu ringkawl  bat hmun khat lo dingin amin chuok tir lem anih, Kristien hai chu Isu Krista ei ringna hi eiin pumkhatna chu a nih.Krista thanglo a inpumkhatna chu inpumkhatna indik a ni ngai nawh.

NUNHLUI TAPNA

                                - Richard Tryte, UBS, Pune

   
Rela nikhat le zankhat êr âwr kan hung intet hnung chun UBS chu zingkar inhma takin kan tlunga. Ka room ding chu ka pan chawta, ka thuomhnaw hai chu lakhawm in kan hre mawl mawl nghala. Ka vawikhat inhre zo ti ti a chun lekhabu hai ka hang rem vel lai chun book mark pakhat hi a hung tla hlat ela, ka hang en chun ‘Putting Christ first brings satisfaction that lasts…’ _Sir Imchen’s Care group ti po hi alo inziek keu ah. Kan care group hai mipek chu ani ti ka chieng laizingin an mipek hun chu ka ngaituo suok zo ta hrim hrim naw. Ka hang en nawn nawka a ziek chu inmal thuomin, tiem hmei ruol loin a chienga. Hi thuziek ang tluka ka nun vaw nawi hi kala hriet ngai naw kher el. Chawp le chilin ka nunhlui rama zel kirin ka uma, kan zak luotin ka hnukin ami ula, kan suk pachang a tap em chu ka tum naw. ‘Van ka en le an sang, hnuoi ka en le a dawng’ anti po kha ka tho nitak in ka hriet. Tam sawl ang elin ka tha anlapa, tlantui in ami buka, ka mit a chavei rum ruma, PA eh tilo chun kava hang chau ngei de!
Pathien malsawmna, thatna, huasakna hai intem phak veta anga in ngai angloi, hrezing siea ka thil suksuol raptlak tak el chu ka hma a hin cinema angin a hung inlang tuk tuk a. Hrilding a va hang vang ngei de. ‘Mi mi ngaizawng dan le mi ka ngaizawng ve dan hi in en that ava pawimaw de’ titu pa’n ka hei sulsuol bur ana, inzak umtak ani.  Kha lai khan nunghak chunga ka chetsuol khan a hnunga hienga inzakna le muolphona ka tuokding hi lo hre nilang chu pumpel theina po po in kalo pumpel ding bah. Chanchin  chieng taka hrila ka um hlim chun, a thei china insuk buoilo chu kan thil tumtak ani.  Sienkhawm, thil suksuol thup nadinga thilsuol raptlak lem hang tho chu a chi naw lema ngaiin ‘Bible inchuklai’ eh tilo chun a mawi a mawi naw khawm dawn thei leklo chun ka khawsa el ta. Hril ka hai in lunglam kan vai. Muolpho awm hrim kani ti chu pawm harsa kati khawp el. ‘Mi thaw ngailo biek khawm nilo, a kei tak a hienga ka um biek kher kher hi’ tiin ka lung chu a awi thei hlawl naw. Ka khawvel hi a chât hmak ni hin ka hrieta, thuok chu a dei nuom trei ani aw…….
             Hero inti pa kha ka zero chieng bal ta ey! Hnar chu a lien nuom sawt ie. Mani le mani insuk hlim fawmin hun chu ka hmanga, ka nun khawm thlakhla ding iengkhawm umta lo ang hin ka hmua. A karchang lem chu ka hringnun lak hiel ka nuom chang a bo nawh. Unau thado ha’n ‘Toupa’ anti hi andik zie ka hrietsuok chu ti. Ka mawng linga ‘Pathien’ tia ka hang tawngtai ngiel khawma, biek pawp ruol nilo hin ka hrieta. Tha tak senga ka hang tawngtai tum ngiel khawm hin sam ding hre loin ka tawp nawk el hlak. Ka nun chu tapna ding cho anta. Mi hrethiem tudinga ka ngai hai hlak chun milo hrethiem nawk lo hai, ruoltha thenkhat milo hrethiem tuhai kha anlo va hlu ngei de maw! ‘Hrietthiem  zai rel el tala ka umdan hi’ tia hang khek pui el thei chi hlak ni nawk lo. Nunhlui kokir thei chang si lo, tapna intluntu cho ani el ta. Mi rimsie chu kava hang ni ngei de maw.
            Khi a chunga bookmarka thuziek ka hmu khin ka nina ka pawm kan man tan hlau ela, ava lawm um tlak ngei de. Pathien a hmasataka ka si naw leia ka siet rup el khawm chu la pawm hmin hmak naw langkhawm, tlawmin ka lungril a suk hadam deua. Ka suksuola muolpha tlak hrim kani, ra insuo dinga ko pa hin ra insuo loa hrezing siea kalo suksuol hi, hieng po po hi ka tuok  awm hrim ani ti dam ka ngaituo neu neu a. Ra insuo naw kau chu sattlak ani hlak ang bawkin, a hang le a tlum zie hrezing si a, nghatsantu chun ka nghei a awm hrim ani. Ka suksuolzie khawm hre lo ang ziezanga ka thilthaw chun theinghil theilo ding thil ami hril tlat! Hun rinum chu kala hmasawn zing tho, sienkhawm pathien chun mi to san el chuong naw ni tiin kei le kei kan hnema. Chu hun ding chu la thlir phak naw lang khawm, la hungtlung ngei ata. Nunhlui leia ka tapna hi la bang veng kata, ko kir theilo nunhlui leia tapna hi innghilin la hnusawn ve ngei kati.
   
“Aw lalpa ka nun hi’n I hmingmawi hi a suk muolpho,
            Mi hai tadinga malsawmna intluntu ni nekin,
    Lungngai, beidawngna le natna intluntu kalo ni,
          I dan hai chu vawng zing lang khawm,
        Ka nun hin a phursuok zo naw
                                                      
               Siemthar ka ngai ani Lalpa,
    Chanchintha meiser insita eng di’n imi dit sie,
            Ka hringnun hlui chau hi nangin mi hung hlipthla pek la,
        Keima a thlarau indiktak, mi siempekin mi’n neitir raw “

30th June 2013.

Inkhawm le Inkhawm Lo (Editorial)

                                                 Inkhâwm le inkhâwmlo                                                  

Thalai tamtak hai  hin inkhawm hi ei in thlada in ienga ei ngai ta naw niin an lang hieng lai zing hin Thalai tamtak hai chun inkhawm thatzie hre in Biekin an in thlathlam nuom nawh. A tu am tha lem tang a ta? An khawm ngailo hai hlak chun “an khawm hai le kan in dang chuong nawh” tiin anni le anni an inti suktha fawm hlak bawk si, Pathien thu indik lo mangkheng in, an khawm hlak hai lai an hril hlak.                

Nisienlakhawm an khawm hlak hai le an khawm ngai lo hai kar chu hlatak anih. An khawm ngailo hai chun Biek In takngiel khawm a nel naw a, an tading chun Pathien chu hlataka um ang ning a tih. Camp a hai khawm nisien in khawm hlak le hlaklo hai chu an kar a hla hle, Inkhawm rawn hai chun Pathien Thu khawm an man awlsam bieka, a enkai khawm an in hawi lem bawk a nih, khawlai dung a hai khawm risie, inrui buoi,  thil inruk le mi hai nghawk hai hi, in khawm ngun hai in an thaw ngai nawh a, thaw sin khawm an tum bawk nawh, hieng thil thaw tu hai hi inkhawm ngailo hai laia tlung  ani deu vawng, Thitha lo a thi hai lai hin inkhawm rawn le Pathien Thu awia zawmtu hai lai a tlung hriet ding a um nawh. Hieng ani lei hin mi hai in “in khawm hlak hai le kan in dangna a um chuong nawh” ti hai sien khawm an ti suol hle a nih.
   

ANG

                                                    - Pu. Chanchinmawi

  
Ei thupui dinga ka hung thlang chu ‘ANG’ ti hi a nih. ANG  ti hi iem a umzie nieng a ta?  ‘ANG’ ei ti chu atak thling phak lo, a tehlem tina a nih. Bible a ei tiem chun “ang” ti hi hmun tamtak a hmu ding a um a, amiruokchu “ang” a hmang na hmuna ruok chu a tha tieng nekin a tawpa sietna intluntu a ni lem a nih. Chuleiin “ang” hi a tak thling lo a tehlem a ni leiin a thanaw. Isai 14:14-15. Sûm nêka insâng lemhai khin hang fêng ka ta, achunghnungtak “ang” in um ka tih; I ti hlak vei lei le khan. Nisienlakhawm, Seolah, Vânsam tawp rêt a dam chun thuoi thlak in i um ding ani sia. Hi thu a hin Setan chungchang thu a hril na ania, Pathien in nasatakin Setan hi a chawisâng a, nisienlakhawm a chunghnung tak ang a um a tum na a khan a tadingin sietna a thlung a nih. Chuong ang bawk in Lota chungchang thu a khan hmu thei in a um a nih.
  

 Genesis 13:10 ei tiem chun “Chuongchun Lota chu a dâk suok a, Zoar pan zawng chun Jordan phaizawl po po chu Lalpa huon ang, AIGUPTA ram ang khan ram tieng tui um furna hmun a nih ti a hriet a” ti ei hmu a, nisienlakhawm a tâwpa Sodom kha suksiet in a um a nih ti ei hmu. Chuleiin unau dittak ei hring nun hi ei in en chieng chu a va tul de "ang" ngirhmun eilo um chun a tawp ah suksiet in ei um thu ding ani leiin ei hringnun hi ei in en ngun hi a tul a nih. Ei Pathien thu in 'Ringna a  in um am,nangni insiem hlak unla, nangni ngei infie hlak ro ami ti a nih. Chu leiin hun tha ei nei sung hin Lalpa'n in en fie ding in ami dit a nih.

BIBLE A KIR NAWK (BACK TO THE BIBLE)


                                                          - Ramsiemthar Joute
            A hma po po a Bible-Pathien Thu ngaisang ram- Europe le America ram hai chu Pathien in ropui takin a chawisang hlak a, sienkhawm hieng ram hai hin Pathien thu ringhlalna thlipui in nasatak in a nuoia, Pathien um ringnawna hiel in a chiem pil mek a,’ Kristienna fesan tah- Post Christien’ ram tia hril a lo ni ta der el! Chanchintha an in zapui a, Khawvel thila an tlan nasat taluo leiin an ram ropuina hai khawm a chuoi tiel tiel a; Sakhaw dang bietu hai an pung tiel tiela. Inveng na chang hre loin, an himna kulpui Isu Krista an in phatsan lei in , Mithiem hai sut danin Europe ram khawm sawt nawte a Muslim ram nithei hiel dinga hril a ni tah a nih. A boral nasat dan a inthawk hin ‘I rawng bawl nuom lo hnam le ram chu an la boral ding si a’,(Isai60:12) tia Bible hrillawkna sukdiktu an lo nitah a nih.
             
 Sienkhawm Krista ringtu hai chu inthunga beidawng el ding eini nawh. Ei Pathien ah beiseina nei pei ei tih, Tulai thangthar hai lai hin Kaleb hai, Daniel hai ang mi huoisen le Pathien ti mi haiin thang an lak tak tak chun, chanchintha leiin Europe ram hi hung var nawk a tih tiin beiseina in ringtuhai in  an thlira, Chu hartharna chu Pathien le a Bible innghatna le a Thu awina a inthawka hung suk ding a nih. Lo tlu ta sienkhawm Pathien thangpuina in tho nawk thei an tih. Sienkhawm Pathien thu neka, a hrilsietna(destructive criticism) ri ngawt an fe pui pei chun, Europe ram hi iengtik a khawm Pathien dit dan in ngirsuok tanaw nih. Chuleiin Europe ram ngirsuok na ding chun an lo hnawl tah Bible bawk an kir nawk (back to the Bible) a ngai a nih. Pathien hi ei hmangai ani chun a Dan thu ziekna Bible hi lawm taka pawma, zawm ding ei nih.
         
Kristienna tluksan tah Europe le ramdang hai khawm in ei lo fe suolna le ei tluok sanna a inthawkin Pathien Thuawina kawnga ei thanghar a ngai a nih. ‘ nang ininnghil, meng la,mi thi hai laia inthawk tho rawh,’ Lalpa’n a tih.

MISSIONARY Garey Thi dân le a chanchin tâwi

                                                            Inlettu- Pu.Ramsiemthar Joute      
    France ram-a khaw pakhat thingtlang ve tak  el  a hin sungkuo pakhat member pali an um a. An pa hming chu William ania, an nu tak  hming chu Julie  a nih.  Nau pahni, nuhmei le pasal an nei a an naunu hming chu Mary niin an naupa hming chu Garey a nih, an sungkuo hi Kristien, inngei tak le hlim thei tak annia; an um khawm vawng pha chu tudang khawm an ngai nawh. Thingtlanga Lo neiin rethei takin an khawsa a, sienkhawm an lungril chu Pathien inza na in a sip a, an sungkuo nun chu a hadamin an hlim tlâng thei hle  hlak.
    Zânkhat chu an naupa Garey chu ama room a a tawngtai laiin Pathien rawl a hriet a. Pastor a ni ding thu le Indonesia a  missionary-a a fe ding thu a hriet a. A zingkar chun a Nu le Pa la a sang bul-ah zâna Pathien rawl nia a hriet hai chu a hril a. A Pa chun “Bawia Pathien kona che ani chun I fe ngei ding a nih” a ti ta a. Chuongchun a kâr nawk a inthawk chun an ram-a Bible College-a kaiin Pastor ni dingin an buotsai ta a nih.
    Kum 2000 khan Indonesia-a Missionary sin thaw dingin a lût  a. Indonesia ram hi Kristien dodâlna ram a nih.  Thingtlâng hmun kil khâwr tak tak a hai fe kuol in Lal Isu Chanchintha  hrilna sin chu thaw in, mi tamtak Isu ke bul-a a thuoiin PA le Naupa le Thlarau Thienghlim hmingin a Baptist pei a, a rawngbawlna chu a hringin a hlawk em em a nih.
    Chuonga Chanchintha hrilna sin a thaw mek lai chun hêkna le dodâlna nasa tak tak a tuok a. Sipai-in man-in jail a an khuma, nasa takin an sawisak a. Mi hrem theina ding tâwka an ramin dân a siem po po hmangin an sawisak a. Kârkhat sung bu le tui hai khawm pe thak loin an hrem a. Nisienlakhawm Gary chun Pathien-ah a ringna an nghat tlat a, tawngtaina chu bu ah a ring ta lem a. Sipai thuneitu hai chun Isu Krista inphatsan a, Kristien a nina a inthawk inhnûk dawk dingin an ngiêt tlat a nih. An hnûk dawk ani chun jail a inthawk dam takin suokin, nun zalen tak a hmang thei ding ani thu hai an hril a, khieng tieng pang ah an hnûk dawk naw ani ruok chun vuok hlum ani ding thu hai an hril pek bawk a . Kâr khat sung char, chu thu chu suk tlu dingin hun an pek ta bur el a nih.
    An hun pêk sung khawm chun Gary hi fâk le dawn ding hrim hrim an pêk chuong naw a, a phing chu a tam pêk em em hlak a..amiruokchu chuonga a phing tam em em a, a um huna chun a tawngtai nasa nawk zuol sau sau lem hlak a nih! Ama vengtu haiin hmusit tak le diriem taka an sawisak lai khawmin Kristaa inthawk hmangaina chun a en tâwl a, mal a la sawm tâwl lem hlak a nih. Chuonga fâk le dâwn khawm nei loa hun a hmang tapei lei chun a taksa chun a hung thaw hla a, a hung chêr diek diek ta a, a chau ta hle el a. Hi ngirhmuna a ngir lai khawm hin “Isu Krista leia tuor a nih”, ti an hriet leiin a lawm em em hlak!!
    Kâr khat a tling chun rorêlna hma a chun  “ Isu I ti hi inphata zalên taka um am? Inphat loa vuokhlum I nuom?" tiin indawnna an siem pek ta a. Gary chun huoisen takin “Ka Lalpa Isu tading hin thi lem el ka tih, sienkhawm ka thisen suok ding hi la hung khêk suok ve ngei a tih” tiin a dawn bawr el ta a. A zinga chun khawlai dunga an vuok hlum ta a nih.
    Sipai sawm ruolin that tuma an vuok lai chun vawikhat khawm “A-na!” tiin a khêk suok nawh. Stephan-in  ama that tuma lunga an dêng laia vâna Pathien changtienga inthung Isu Krista a hmu kha Garey khawm chun a hmu a; chu Isu ngei chun an sawisak lai khawm chun a umpui zing leiin an sawisakna chu a tuor suok ta a nih. A hringna a chat chen chun a I zui Isu Krista tadinga ringum taka um a, rinum tamtak tuorin kum  35 mi a ni in, a rawng a I bawl Lalpa kuoma chun “Isu nei ka nuom lem, thil dang po po nêkin”, tiin chatuon a di’n a hadam ve ta a nih.
    Garey hin thil dang po po nêkin Isu Krista hi a thlang lem a. A damsung hun tawite hi Isu tadi’n a hmang zo thak a nih. Ei entawn thei ve di’m chu aw..?????   -(Source- The Internet)